સાચા_પ્રેમ_પર_શાયરી

સાચા_પ્રેમ_પર_શાયરી 💞
અમારી ભૂલોને માફ કરતા રહેજો,
જિંદગીમાં #દોસ્તોની કમી પૂરી કરતા રહેજો..
કદાચ હું ના ચાલી શકું તમારી સાથે તો
તમે ડગલે 'ને પગલે સાથ આપતા રેહજો…

સાચા_પ્રેમ_પર_શાયરી 💞
કંઈક અલગ તમારી એ રીત મને ગમે છે
તમે કરો છો એ તરકીબ મને ગમે છે...
મિત્રો તો છે કેટલાય પણ તમે નિભાવો છો #દોસ્તી
ખરા સમયે એ દોસ્તીની રીત મને ગમે છે..!!

સાચા_પ્રેમ_પર_શાયરી
ના વીસરી શકું હું જીવનભર તેવી, મને હર એક ક્ષણ દેજો,
યથાવત રહે જે મૃત્યું પછી પણ એવું મને #દોસ્તો સાથેનું સગપણ દેજો.
સાચા_પ્રેમ_પર_શાયરી

ગઝલની જરૂરત મેહફિલમાં હોય છે,
પ્રેમની જરૂરત દિલમાં હોય છે.
મિત્રો વગર અધુરી છે જીંદગી કેમ કે;
દોસ્તોની જરૂરત તો જિંદગીના અંત સુધી હોય છે....
 સાચા_પ્રેમ_પર_શાયરી

એક દોસ્ત કૃષ્ણ જેવા હોવા જોઈએ આપત્તિમાં કામ આવશે
કોઈ દિવસ તો આ ગરીબની ઝુંપડીમાં મળવાને રામ આવશે
                               મૌન

Read More

ગંગાસતી

લેજા અમારા રે વીંધી રે નાખ્યાં બાઈજી
છાતી મારી ફાટ ફાટ થાય રે .
છૂટાં છૂટા તીર અમને ન મારીયે બાઈજી
મેંથી સહ્યાં નવ જાય જી.
બાણ રે વાગ્યા ને રૂંવાડા વીંધાણા
મુખથી કહ્યાં નવ જાયજી.
આપોને વસ્તુ મુને લાભ જ લેવાને
પરિપૂર્ણ કરોને કાય રે.

બાણ તમને પાનબાઇ વાગ્યાં નથી ને
બાણ રે વાગ્યાં ને હજુ વાર રે,
બાણ રે વાગ્યાથી સુરતા ચઢે આસમાનમાં
ને દેહ રે દશા મટી જાય જી .

બાણ રે વાગ્યાં હોય તો બોલાય નહીં પાનબાઈજી
પરિપૂર્ણ વચનમાં વર્તાય જી,

ગંગાસતી રે એમ બોલિયા પાનબાઇ
પૂર્ણ અધિકારી કહેવાય જો.

ગંગાસતી 🌷🌷🌷🌷

Read More

मेकणदादानी आगमवाणी

.                     *|| जीनाम ||*
        *।। मेकणदादानी आगमवाणी ।।*

  *भज कारींगा राम अचींधा,*
   *शेरीए शेरीए शंख* *वजाइंधा...   ..टेक.*

(हे कलीजुग तुं भागीजा, हवे मारा राम शंख नाद करता
आवशे ।)

*खीरा गाभा खेडु ता केंधा,*
*कुंवारी कन्याके कलंक लगधा*
                           *भज कारींगा....1*

(खीरा गाभा(वाछरड)नो रुपक आपीने बाल मजुरी वधसे अने कुवारीका कलंकित थसे ।)

*वाणीया ब्रामण वाटुं बोवारींधा,*
*साधु संन्यासी खेडु ता केंधा*
                           *भज कारींगा....2*

(सामाजिक समरसता आवसे,साधु स्वालंबी बनी, खेती करीने पण आश्रम चलावशे ।)

*केतकी केवडो भेरा उगींधा,*
*शेरडी येंता  दाणा लगींधा*
                           *भज कारींगा....3*

(कृषिक्षेत्र॓ कलमी बोर, कलमी आंबा जेवी अनेक शोधो थसे)

*कुक्कडने कागडो राम जपींधा,*
*पोपट पंजरेमे कुड पटींधा*
                           *भज कारींगा....4*

(खोटा माणसो धार्मिक कहेडावसे साराने परेशान करी कोर्टना दावपेचमां फसावसे । )

*हेमरने हाथी वलोंणे पोंधा,*
*उठडीजे खीरतें मखण लोंधा*
                           *भज कारींगा....5*

(गोडी,हाथी अने ऊंट नो दुध उपयोगमां लेवासे  ।)

*हन भुमी मथे हुनर अचींधा,*
*आकाशें ता जमीन मापींधा*
                          *भज कारींगा....6*

(आ दुनीयामा एवा यंत्रो आवसे के आकशेथी जमीन मापसे)

*खारा सायर मीठा थींधा,*
*पशु पारेवा पाणी ता पींधा*
                          *भज कारींगा....7*

(पशु पारेवानो रुपक आपीने दादा कहे छे के मर्यादामा दरीयानो पाणी मीठो थसे ।)

*डाडे मेंकणजा वायक फरींधा*
*डगले ने पगले राम जपींधा*
                          *भज कारींगा....8*

(डगले पगले राम सुमिरण साथे दादानो संदेश फरतो थसे ।)
 
*(संकलन-दिलीपदादा- मोरझर कच्छ)*

Read More

અષાઢી બીજ ઉપરના છંદ, દુહા

*મયુર*  :

મિત્રો
*અષાઢી બીજ ઉપરના છંદ, દુહા અને ગીત માણીએ.*

___________________________
અષાઢ ઉચ્ચારમ્, મેઘ મલ્હારમ્
બની બહારમ્, જલધારમ્
દાદુર ડક્કારમ્, મયુર પુકારમ્
તડિતા તારમ્, વિસ્તારમ્
ના લહી સંભારમ્, પ્યારો અપારમ્
નંદકુમારમ્ નિરખ્યારી
કહે રાધે પ્યારી, હું બલિહારી
ગોકુળ આવો ગિરધારી

શ્રાવણ જલ બરસે, સુંદર સરસેં
બાદલ ભરસે, અંબરસેં
તરુવર વિરિવરસે, લતા લહરસે
નદિયાં પરસે, સાગરસેં
દંપતી દુઃખ દરસે, સેજ સમરસેં
લગત જહરસેં, દુઃખકારી
કહે રાધે પ્યારી, હું બલિહારી
ગોકુળ આવો ગિરધારી

ભાદ્રવટ ભરિયા, ગિરિવર હરિયા
પ્રેમ પ્રસરિયા, તન તરિયા
મથુરામેં ગરિયા, ફેરન ફરિયા
કુબજા વરિયા, વસ કરિયાં
વ્રજરાજ વિસરિયા, કાજન સરિયા
મન નહિ ઠરિયા, હું હારી
કહે રાધે પ્યારી, હું બલિહારી
ગોકુળ આવો ગિરધારી

આસો મહિનારી, આસ વધારી
દન દશરારી, દરશારી
નવનિધિ નિહારી, ચઢી અટારી
વાટ સંભારી, મથુરારી
ભ્રખુભાન દુલારી, કહત પુકારી
તમે થીયારી તકરારી
કહે રાધે પ્યારી, હું બલિહારી
ગોકુળ આવો ગિરધારી...

___________________________
ગહકે મોર  *( મયુર )* જિંગોરિયા અને વાદળ ગરજે વીજ
રુદાને રાણો સાંભર્યો, આતો આવી અષાઢી બીજ

___________________________
આષાઢી સાંજના અંબર ગાજે,
              અંબર ગાજે, મેઘાડંબર ગાજે.

માતેલા મોરલા *( મયુર )* ના ટૌ'કા બોલે,
               ટૌ'કા બોલે, ધીરી ઢેલડ ડોલે.

ગરવા ગોવાળીયાના પાવા વાગે,
               પાવા વાગે, સૂતી ગોપી જાગે.

વીરાની વાડીઓમાં અમૃત રેલે,
                અમૃત રેલે, ભાભી ઝરમર ઝીલે.

ભાભીની રાતીચોળ ચુંદડી ભીંજે,
                ચુંદડી ભીંજે, ખોળે બેટો રીઝે.

___________________________
મઠો અસાંજો કચ્છ,
મઠા અસાંજા માડું ને મઠી અસાંજી રીત,
મઠી અસાંજી ગાલિયું,
ને મઠી અસાંજી અષાઢી બીજ…

ગજ્જણ ગરજે ને મોરલા *( મયુર )* બોલેં,
મથે ચમકેતી વીજ,
હલો પાંજે કચ્છડે મેં,
અજ આવઈ અષાઢી બીજ…

અન્ન વધે, ધન વધે,
શાંતિ ને હેત વધે, વધે દયાભાવ,
નવો વરે આંકે ફળે, હી જ અસાંજો શુભભાવ…

ખારી ધરતી, ખારો પાણી
ને મઠા માડું, હી પાંજી નિશાની,
આવઈ અષાઢી બીજ મજાજી,

*આંકે નવે વરેં જી જજી વધાઈ…*

___________________________
આષાઢી સાંજનાં અંબર ગાજે
અંબર ગાજે,મેઘાડંબર ગાજે !
—આષાઢી.

માતેલા મોરલા *( મયુર )* ના ટૌકા બોલે
ટૌકા બોલે, ધીરી ઢેલડ ડોલે.—
આષાઢી .

ગરવા ગોવાળિયાના પાવા વાગે
પાવા વાગે,સૂતી ગોપી જાગે.
—આષાઢી .

વીરાની વાડીઓમાં અમૃત રેલે,
અમૃત રેલે, ભાભી ઝરમર ઝીલે
—આષાઢી.

ભાભીની રાતીચોળ ચૂંદડ ભીંજે,
ચૂંદડભીંજે,ખોળે બેટો રીઝે.
—આષાઢી.

આષાઢી સાંજનાં અંબર ગાજે
અંબર ગાજે મેઘાડંબર ગાજે !

___________________________
 મારો સાહ્યબો અષાઢીલો મેઘ છે સખી,
એને વરસંતા લાગે છે વાર…
પણ, વરસે ત્યારે અનરાધાર… !

મળવા આવે ત્યારે બોલે ના કાંઇ
એના શ્વાસોમાં વાગે શરણાઇ
આઘે રહીને વ્હાલ વરસાવે વ્હાલમા
લાગે કે નખશિખ ભીંજાઇ

મારો પીયુજી હૈયાનો હાર,
એને વરસંતા લાગે છો વાર…
પણ, વરસે ત્યારે અનરાધાર… !

મારો સાહ્યબો અષાઢીલો મેઘ…

ઉપરથી લાગે છે કોરોધાકોર
એની ભીતર ઘેરાતું આકાશ
આષાઢી અણસારો ઓળખતા આવડે તો
ચોમાસુ છલકે ચોપાસ

ગમે એના વિના ના લગાર
એને વરસંતા લાગે છો વાર…
પણ, વરસે ત્યારે અનરાધાર… !

મારો સાહ્યબો અષાઢીલો મેઘ…

મારો સાહ્યબો અષાઢીલો મેઘ…
___________________________

અષાઢી બીજ, મથે ચમકેતી વીજ
કે મનડો મુજો હેતથી ઉભરાજે ,
વરસેતો મીં , પંઢકે જલીયાં આંઉ કીં?
એનકે નેરી મુજી અખ શરમાજે ..

ગજ્જણ જા સૂર ને મોર *( મયુર )* જા ટહુકાર,
જાણે નવા કો’ક રાગ પ્યા સોણાજે ,
મોસમ આય મઠડ઼ી ને મટ્ટી પઇ ફોરે,
ઈ કુધરત જો રૂપ કીં ભૂલાજે ?

કચ્છડે જો ધોસ્ત મઠો મીં આય આયો ,

*નવે વરેજીયું વધામણીયું* સોણાજે ,
મઠડ઼ો વતન ને એનજા મઠડ઼ા ઐં માડ઼ુ,
*અસીં કચ્છી ઐંયું ગર્વથી ચોવાજે ..*

___________________________
કોટે મોર *( મયુર )* ટહુક્યા, વાદળ ચમકી વીજ,
મારા વાલા ને સોરઠ સાંભળ્યો,
જોને આવી અષાઢી બીજ.

*એ.........સૌને અષાઢી બીજ ના રામ રામ*

Read More

કવિઓની મોસમ આવી છે.

કવિઓની મોસમ  આવી છે.
વર્ષાની   મોસમ  આવી   છે.

ફૂલગુલાબી   ઠંડક   વ્યાપી,
ગોટાની  મોસમ  આવી  છે.

ભીની    માટીની    સોડમને,
લેવાની  મોસમ  આવી   છે.

પૂર   બહારે   ખીલે   ધરતી,
કૂંપળની  મોસમ  આવી  છે.

મા....   આપે  શેકીને  ધાણી,
ખાવાની   મોસમ  આવી  છે.

કાગળની  હોડી  ને  બચપણ,
તરવાની   મોસમ  આવી   છે.

ચાલ 'કમલ' જઇએ જંગલમાં
ફરવાની   મોસમ   આવી   છે.

કમલ પાલનપુરી...🌱⛈

Read More

"લજ્જા અને મર્યાદા"

"લજ્જા અને મર્યાદા"

રાત્રીનો પ્રથમ પ્રહર વિતી ગયો હતો. કચ્છની ભાવતી નગરી એટલે કે આજના ભદ્રેશ્વરના ઠાકોર હાલા જાડેજા દેશળજીબાવાનાં રાણી રૂપાળીબા દરબારગઢ ના પોતાના શયનખંડમાં માથું માથું ચોળી રહ્યા હતા. મસ્તકનાં કેશ સવારી રહ્યા હતા. પગની પાની લગી પહોંચે એવી નાગણ જેવી લટો એમના આખા શરીરની આસપાસ ફરી વળી હતી. દિવેલનું નાનું કોડિયું એમના મનોહર મુખમંડળ સામે ટમટમતું હતું. એક મોટો આયનો એમના રાત્રીના ચેહરા સામે ગોઠવાયલો હતો. રાણી રૂપાળીબા શાંત વાતાવરણમાં પોતાના બાલ સવારવામાં એકતાન બની ગયા હતા. પોતાના સુંદર સ્વરૂપ પર પોતેજ મુગ્ધ બની ગયા હતા.
રૂપાળીબામાં નામ પ્રમાણે જ ગુણ હતા. રૂપ રૂપ નાં અંબાર જેવા રૂપાળીબાનું રૂપ જોઇને આકાશનો ચંદ્ર પણ ઘડીભર થંભી જાય-ઝંખવાય જાય વિધાતા એ એમને ઘડીને જાણે હાથ જ ધોઈ નાખ્યા હોય.

ભદ્રેશ્વરનાં ઠાકોર દેશળજીબાવા આજે ગામમાં ન હતાં. બહાર ગામથી મોડા પધારવાના હોવાથી રાણી રૂપાળીબા નિશ્ચિત મને પોતાનું કાર્ય કરી રહ્યા હતાં. દીવડો બાજુમાં જ જલતો હતો.અરીસો રાણીજીનાં રૂપાળા મુખકમળનાં પ્રતિબિંબનું દર્શન કરાવી રહ્યો હતો. રાણી રૂપાળીબા પોતેજ પોતાના અનેરા સૌન્દર્યને નિહાળીને મંદ મંદ મલકતા હતાં.
એટલામાં એકાએક કોઈકનાં પગલાંનો અવાજ કાન પર આવી પડયો. રાણીજી ચમકી ગયાં. વિચારમાં પડી ગયાં કે ભુલથી આજે શયનગૃહનો દરવાજો અધુરો જ દેવાયો કે શું? રાણીજીએ મુખ ફેરવ્યું ત્યાં તો ખુદ ઠાકોરને જ આવતાં દીઠા. આ અણધાર્યા ને અણચિંતાવ્યા ઠાકોરને આવી પહોંચેલા ભાળીને રાણી પર તો જાણે વિજળી પડી. શરમમાં શરમાઈ ગયેલા રાણીજીને ધરતીમાં પેસી જવાનું મન થઇ ગયું.
આજે આપણને નવાઈ લાગશે. પણ એ સમય જૂનો જમાનો લાજ-મર્યાદાથી ભરપૂર હતો. પતિની મર્યાદા પણ અમુક રીતે પત્નીને પાળવી પડતી. રાજપુત સમાજમાં તો લાજ-મર્યાદાની આ પ્રથા એની પરાકાષ્ઠાએ પહોંચી હતી.પતિની પણ અમુક હદે મર્યાદા જાળવવી પડતી. મર્યાદાનો ભંગ એ સમયે અસહ્ય ગણાતો.
ઠાકોર ને એકાએક આવતાં ભાળીને ઠકરાણી ચમકી ગયાં. તેલના કોડીયાની બળતી દિપશાખા પર એમણે એકદમ પોતાની આંગળી ડાબીને તેને દબાવી દીધી-હોલવી નાખી. શયનગૃહ અંધકારથી ઘેરાઈ ગયું.

પુરુષ જાતિની એક નબળાઈ છે. એના વહેમી સ્વભાવની. રાણીએ એકાએક દીવો કેમ ઠારી નાખ્યો ? ઠાકોર વહેમાઈ ગયા. એમના મનમાં વહેમનો વસવસો વધી ગયો. એમને વિચાર આવ્યો : આ શું ? વહેમના આવેશમાં ઠાકોરે મ્યાનમાંથી સડસડાટ કરતી તલવાર ખેંચી કાઢી. ક્રોધથી ખોખરા બનેલા અવાજે બરાડી ઉઠ્યા : કોણ છે મહેલમાં ?
ઠાકોરના મુખમાંથી બહાર પડેલો આ વિચિત્ર ઉદગાર સાંભળતા રાણીની આનંદજનક લજ્જાળુતા દુ:ખદાયક ભોંઠપમાં ફેરવાઈ ગઈ રાણીનું પવિત્ર અંત:કરણ પોકારી ઉઠયું:અરરર! મારા ઠાકોરનો મારા પર આટલો બધો અવિશ્વાસ ? અને એજ વખતે ચમકતી ચાંદની જેવી એમની મુખકાન્તિ પર શ્યામ છાયા પથરાઈ ગઈ.

લોકકથા તો ત્યાં સુધી આગળ વધીને કહે છે કે એ સમયે સતીરાણી રૂપાળીબાએ પોતાની આંગળી ઠરી ગયેલી દિપશિખાને અડકાળીને દિપને ફરી ઝળહળતો કરી દીધો હતો.

દીવાના ઝાંખા પ્રકાશમાં રાણીના નિસ્તેજ મુખમંડળને નિહાળીને ઠાકોર પણ છોભિલા પડી ગયાં. એમણે પોતાનાં ઉતાવડીયા અવિચારી શબ્દો માટે દિલગીરી વ્યક્ત કરી. પણ કુવાક્યનો કાપ રૂઝવવા માટે દિલગીરીની કોઈ દવા કામયાબ નિવળતી નથી. ઠાકોરનાં કડવા વેણનો કાર મો ઘા રાણી
રાણીજીનું આખું સ્વરૂપ હવે પલટી ગયું. મેઘ ગંભીર દુ:ખદ અવાજે રાણી બોલી ઉઠ્યા : ઠાકોર તમારા મનમાં મારા માટે આવો કુવિચાર પેસી ગયો. તે જોતા મને જણાય છે કે આપણો ગૃહસ્થાશ્રમ હવે છ માસ કરતાં વધુ વખત ચાલવાનો નથી. એટલે આપણે આજથીજ આપણા સંસારી જીવનને સંકેલી લઈએ એમાંજ આપણું શ્રેય છે. રાણીજીનાં આ ગંભીરતા પૂર્ણ શિક્ષાત્મક શબ્દો એક ગુનેગારની અદાથી ઠાકોર સાંભળતા રહ્યા. પોતાની શંકાશીલ દ્રષ્ટિ માટે એમને હવે પસ્તાવો થવા લાગ્યો. પણ પસ્તાવાથી મૂળ હકીકતમાં કશો ફરક પડતો નથી. તે દિવસથી ઠાકોરનો ઢોલીઓ ડેલીમાં ઢળતો થઈ ગયો.
આ ઘટના પર છ માસનો સમય વીતી ગયો એ અરસામાં કચ્છન ની રાજગાદી પર મહારાઓ પ્રાગમલજી આવી ગયા હતાં. પ્રાગમલજી ભુજ ની ગાદીએ આવ્યા તેની પાછળ એક નાનકડો નવાઈ જેવો ઇતિહાસ છે. આજથી ત્રણસો વર્ષ પહેલાની આ ઘટના છે.
પ્રાગમલજીના પિતા રાયધણજી ને ૧૧ કુંવરો હતા. પાટવી કુંવર નોગણજી તો રાઓ રાયધણજીની હયાતીમાં જ દેવલોક પામ્યા હતા. બીજા કુંવર રવોજી ખડીરના સોઢા ભોજરાજજીના હાથે મરાયા હતા. ત્રીજા કુંવર હતા પ્રાગમલજી.

રાયધણજીનાં અવસાન વખતે બધા કુંવરો પિતાના દેહના અગ્નિસંસ્કાર અર્થે છતરડીએ ગયા ત્યારે પ્રાગમલજી આંખો દુ:ખવાને બહાને રાજમહેલમાંજ રોકાય રહયા. આ તકનો લાભ ઉઠાવી, થોડા સરદારો અને પ્રજાજનોનો સાથ લઈને પ્રાગમલજી કચ્છની રાજગાદી પર બેસી ગયા. દરબારગઢના નગારાખાના પરથી રાજ્યાભિષેકની નોબતો ગગડવા લાગી.

રાજનોબતોનો અવાજ સ્મશાનભુમી સાંભળીને બધા કુંવરો અને રાજકુટુંબના સભ્યો એકદમ ચમકી ઉઠ્યા. એ વખતે પ્રાગમલજીના કુંવર ગોડજી-જે સ્મશાનમાં હાજર હતા તેમણે એક નવા દાવનો પાસો ફેંક્યો અને બોલી ઉઠ્યા: આતો મારા ભોળા પિતાનું કામ હશે. હું હમણાંજ જઈને એમને સમજાવું છું. આમ કહીને ગોડજી સ્મશાનમાંથી ચાલીને શહેરમાં ગયા. અને પિતાની અધૂરી યોજનાને પુરી કરવા, ભુજનાં ' આલમપનાહ' ગઢના જે દરવાજા અત્યાર લગી ઉઘાડા હતા તે એમણે જડબેસલાક બંધ કરાવી દીધા અને ગઢના દરવાજાની અંદર કોઈપણ પ્રવેશ કરવા ન પામે તેવો સખત હુકમ ફરમાવતા ગયા.
આમ એકાએક આખી બાજી પલટાઈ ગઈ સ્મશાને ગયેલા કુંવરો શહેરમાં દાખલ થવાનો મનાઈ હુકમ સાંભળી મુંઝાઈ પડ્યા. એમના માટે હવે કોઈ રસ્તો રહ્યો નહતો. એટલે સૌ ભુજ થી ચાલી નીકળ્યાં અને પ્રથમથીજ તેમના માટે નક્કી થયેલા થાણા દબાવીને બેસી ગયા.
રાજગાદીના ખરા વારસદાર બીજા સ્વર્ગવાસી રવાજીના કુંવર કાંયાજીએ વાગડમાં કટારીયાના પ્રદેશ પર પોતાની સતા જમાવી આ કાંયાજી એક પરાક્રમી પુરુષ હતા. થોડા જ વખતમાં એમણે મોટી લશ્કરી જમાવટો કરી લીધી અને કચ્છ રાજયનાં ગામોમાં લૂંટફાટ ચલાવવા માંડી.

કાંયાજીના તોફાનોને દાબી દેવા માટે ભુજના મહારાઓ પ્રાગમલજીના પાટવી કુંવર ગોડજી એક મોટી ફોજ સાથે કટારીયા પર ચડી ગયા. એ વખતે કચ્છ ના ગુંદીયાળી ગામથી હાલા જાડેજા ઓઠાજી અને હક્કજી તથા ભદ્રેશ્વરના ઠાકોર હાલા જાડેજા દેશળજી અને રવોજી પણ દરબારી સૈન્ય સાથે જોડાય ગયા. આ ચારે રણવીરો કાંયાજી ના લશ્કર સામે બહાદુરીથી લડ્યા અને ચારેય કામ આવી ગયા.આ સંગ્રામમાં દરબારી સૈન્યના બીજા પણ અનેક વીરો કામ આવી ગયા.
કટારીયાના આ ધીગણામાં દેશળજી કામ આવી ગયા, એવા સમાચાર ભદ્રેશ્વરમાં આવી પહોંચ્યાં. દેશળજીબાવાએ પોતાની પાઘડી અને બેરખો રાણી રૂપાળીબાને મોકલી આપેલાં પતિની મોકલાવેલી આ બે વસ્તુ પર દ્રષ્ટિ પડતાંજ સતી રૂપાળીબાને સત ચડ્યું અને પતિની પાઘડી અને બેરખો ખોળામાં લઈને સતીમાતા રૂપાળીબાએ અગ્નિસ્નાન કર્યું.

આજે પણ ભદ્રેશ્વર ગામમાં સતી રૂપાળીબાની મેડી સતી ના સ્ત્રીત્વની યાદો સાથે પૂજાય છે. અને આજે પણ ભદ્રેશ્વરના દરબારોની દીકરીઓ પોતાના લગ્નપ્રસંગે સાસરે વરાવતાં પહેલા સતી રૂપાળીબા ની મેડીએ કંકુવર્ણિ હાથના થાપા મારીને પોતાના સુખી લગ્નજીવન માટે સતી રૂપાળીબાનાં આશિર્વાદ લઈને સાસરે સિંધાવે છે.

સંકલન: નરેન્દ્રસિંહ જી વાજારાઠોડ (ભાણુભા) ભદ્રેશ્વર-કચ્છ

Read More

અંગ્રેજ સલ્તનત સામે #_તાત્યા_તો૫ેની_બહાદુરી

અંગ્રેજ સલ્તનત સામે #_તાત્યા_તો૫ેની_બહાદુરી

ભરનીંદરમાં પોઢેલું માણસ ઝબકીને જાગી ગયું તલવારોના ખણખણાટ કાને ઝીલ્યા, સિપાઇઓનો એક માત્ર શિકાર હતો. કંપની સરકારનો ફોજદાર.

પોતાનું ભલુ કરનારાની સાથે અવળુ આમરણ કરનાર શેઠ માનવીના કાળજા જેવી કાળી રાત પંચમહાલના પહાડો પર ઘૂંટાઇ રહી છે. મોંમાથી નિકળેલો બોલ પણ ટાઢો બોળ થઇ જાય એવી શિયાળાની ટાઢ થીજી ગઇ છે. દશેય દિશાઓ પર અધોર અંધકારના કોટ કિલ્લા ચણાઇ ગયા છે.

દાંત કાઢતી ડાકણોના ડાચા જેવો પવન ખખડી રહ્યો છે.એવી અસુરીવેળાએ મધ્ય ચિન્દને ધમરોળીને તાત્યા ટોપેના ઘઓડાએ ગુજરાતની ભોમકા માથે પમ ઠરવ્યા. મૂળ મહારાષ્ટ્રના પવેલા ગામના પાડુરંગરાવ ભટ્ટનો બહાદુર બેટો પણ શૌર્ય અંકિત આ સેનાપતિને સૈનિકો 'તાત્યા ટોપે' ના હુલામણા નામે ઓળખે.

બહાદુરીને બાથભરી ગયેલા આ બાહ્મણ બચ્ચાએ કંપની સરકાર સામે સળગેલી ચિનગારીની સરદારી લીધી.તેની તલવારમાંથી તેજતણખા ખર્યા મદાનગીની મશાલના પથરાતા અજવાળે દેશી સિપાઇઓ મા ભોમની મુક્તિ માટે મેદાને પડયાં.

ગોરાઓના ગાભા કાઢતા સત્તાવનના સેનાનીએ સૂસવતા પવન જેમ ઝોલોદ માથે જપટ બોલાવી. રણે ચઢેલા રણયોધ્ના તોખારોની તડબડાટીથી ડુંગરાના ગાળાઓ ગર્જી ઉઠયા. તાત્યાટોપેએ ઝોલોદનો તાગ મેળવ્યો. બાતમી મળી કે, 'ઝોલોદ માથે કંપની સરકારનો ફોજદાર છે થાણામાં મુઠીભર દેશી સિપાઇઓ છે.'

તાત્યા ટોપેએ ફોજદાર પાસે તાબડતોબ કાસદ મોકલ્યો.સીમાડેથી છૂટેલો કાસદ વેરાન વગડો વીધીને પુગ્યો ફોજદારની ડેલીએ. ડેલીનાં કડા ઉપર જોરવર ભુજાના પજાની પ્રાછટ પડી. 'કોણ ભા' બોલીને ફોજદારે ગળકબારી ઉઘાડી લશ્કરી ગણવેશધારી સિપાઇને જોઇને ફોજદાર મામલો પારખી ગયા.

સિપાઇના મોં માંથી બોલ પડયાં. 'તાત્યા સાહેબનું કહેણ છે કે કંપની સરકાર સામેના અમારા યુદ્ધમાં મદદ કરો અથવા મોત માટે તૈયાર રહો.' કહેણ સાંભળી ફોજદારે પળવાર વિચારમાં ગડથોલીઆ ખાધા એક તરફ ક્રાંતિ દેશ દાઝે બીજી તરફ નોકરીની નમકહલાલી.

ફોજદારને માટે ઉત્તર દેવાનું અઘરું થઇ પડયું. મુંગા થઇ ગયેલા કંપની સરકારના ફોજદાર ઉપર ધારદાર નજર નોંધી સૈનિકે તકાદો કરતા કહ્યું. 'તાકીદે જવાબ આપો અમારી પાસે સમયની સંકડામણ છે. અમારે તો ગુજરાતમાં વિપ્લવની ચીનગારી ચાંપીને વળી નીકળવું છે.

'મારાથી મદદ તો નહિં થઇ શકે.' ફોજદારનો જવાબ સાંભળી સિપાઇએ સંભળાવી દીધું. 'તો મોત માટે તૈયાર રહેજો.' કહીને સિપાઇએ પોતાના અશ્વને પડાવ તરફ હાંક્યો એના દેવાતા ડાબાના પડઘા ફોજદારના કાન ઝીલી રહ્યાં. તેદિ' ઝોલોદના ફોજદાર તરીકે ભરૃચના ભાર્ગવ ભૂદેવ ચીમનલાલ મકનદાસ મુન્શી, કરડો ચહેરો માથે આટીયાળી પાઘડી, મો ઉપર મૂછોના  કાતરા, ઢાલવા છાતી, કંપની સરકારન સરકારનો ફોજદાર'
ક્રાંતિના માર્ગમા આડે આવવું નથી. મદદ કરી નિમકહરામી થવું નથી.

આવી બેવડી વિચાર ધારા વચ્ચે ભીંસાતા ચીમનલાલ મુન્શીએ ઉગરવાના ઉપાય વિચારવા લાગ્યાએ જાણી ગયા હતા કે કંપની સરકારના માણસ તરીકે પોતાની માથે મોત ઝળુંબ્યું છે. ઘરનો દિવો ઓલવી પોતડીભેર ઘરની બહાર નિકળી ગયા. ગામની એક વિધવા ડોશીના ડેલી ઉઘડાવી કાનમાં બે વેણ કહ્યાં : ડોશી વાતની ગંભીરતા જાણી ગઇ. ઘરની ઓંસરી પણ અબોટ દીધું મરણ સમયની તૈયાર પુરી કરી એટલે ચીમનલાલ મુન્સી શબ થઇને સૂઇ ગયા.

મધરાત ગળતી હતી. ઝોલોદની શેરીયુમા સૂનકાર રમતો હતો. ઘોટાની હાવળયું ઉઠી, ભરનીંદરમાં પોઢેલું માણસ ઝબકીને જાગી ગયું તલવારોના ખણખણાટ કાને ઝીલ્યા, બળવાની આવતી વાતો સાંભળી હતી. સિપાઇઓનો એક માત્ર શિકાર હતો. કંપની સરકારનો ફોજદાર.

સિપાઇઓએ ફોજદારની ડેલીના ભાગોળ ઉઘાડા ભાળ્યા ઘરમા અંધારૃ જોયું પછી તો  એક પછી એક ફળીયું ફંફાળવા લાગ્યા. મુન્શી જે ઘરની ઓસરીમા કફન ઓઢીને સૂતા હતાં. તે ઘરમા સિપાઇઓના પગલા મડતાની સાથે જ ડોશીએ છેડો વાળ્યો મોતની અદબ જાળવવા સિપાઇઓ પાછા વળી ગયા. ચીમનલાલ મુન્શી ઉગરી ગયાં.

નોંધ : શ્રી ચીમનલાલ મકનદાસ મુન્શી ઝોલોદના ફોજદારના હોદ્દા પરથી ગોધરા કલેક્ટરના ચીટનીસ તરીકે નીમાયા હતા. ત્યાંથી અમદાવાદમાં એકાઉન્ટ ખાતામાં આવ્યા હતાં.

ધંધુકા, ધોલેરા અને મોડાસામાં મુન્સફ તરીકે નોકરી કરી હતી. પેન્શન લઇ ભરૃચમાં નિવૃત્ત જીવન ગાળ્યું હતું.તેમને ત્રણ પત્નીઓ હતી. પ્રથમ પત્નીના પુત્રી તાપીગવરી તે  શ્રી ક.મા. મુન્શીના માતુશ્રી હતા.
તેમનો જન્મ ઇ.સ.૧૮૩૪મા થયો હતો. નિધન ઇ.સ.૧૮૩૪માં થયું હતું.

ધરતીનો ધબકાર - દોલત ભટ્ટ

Read More